Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι καπνιστές συνειδητοποιούν τις βλάβες που προκαλεί η συνήθεια του καπνίσματος. Συγκεκριμένα από όταν ψηφίστηκε ο αντικαπνιστικός νόμος υπήρξε θεαματική αύξηση του ενδιαφέροντος για τη διακοπή καπνίσματος. Τα ειδικά ιατρεία που έχουν συσταθεί (ιατρεία διακοπής καπνίσματος) παρέχουν σημαντική και ουσιαστική βοήθεια σε όσους τα επισκέπτονται προκειμένου να καταφέρουν να απαλλαγούν από την καταστροφική αυτή συνήθεια.
Κάπνισμα και εξάρτηση
Η εξάρτηση που προκαλεί το τσιγάρο οφείλεται στη νικοτίνη, μια ουσία που περιέχουν τα φύλλα του καπνού. Η νικοτίνη φθάνει στον εγκέφαλο μέσω του αίματος και δεσμεύεται σε συγκεκριμένους υποδοχείς προκαλώντας έκκριση αδρεναλίνης. Ο οργανισμός πολύ γρήγορα εθίζεται σε αυτήν και η έλλειψή της προκαλεί τα εξής συμπτώματα :
- ευερεθιστότητα
- υπερκινητικότητα
- άγχος
- διαταραχές ύπνου
- μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης
- συνεχές αίσθημα πείνας
Τα συμπτώματα αυτά μοιάζουν, σε μικρότερο βαθμό, με τα στερητικά συμπτώματα που βιώνουν οι τοξικοεξαρτημένοι οργανισμοί. Πολλοί καπνιστές υποστηρίζουν πως η νικοτίνη τους βοηθά να διαχειριστούν το άγχος και να νοιώσουν πιο ήρεμοι. Στην ουσία αυτό δεν υφίσταται απλώς μόλις εισέλθει η νικοτίνη στον οργανισμό σταματούν τα στερητικά συμπτώματα γι αυτό αισθάνονται κατ αυτόν τον τρόπο. Εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία και πρέπει να τονιστεί είναι πως τα στερητικά συμπτώματα υποχωρούν πλήρως έπειτα από περίπου 2 εβδομάδες, δεν χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερη ένταση και γίνονται ευκόλως ανεκτά κατά τη γενική παραδοχή πρώην καπνιστών.
Διακοπή καπνίσματος : Ποια είναι τα οφέλη για την υγεία
Τα οφέλη που επιφέρει η διακοπή καπνίσματος στον οργανισμό διακρίνονται σε βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Στα βραχυπρόθεσμα που γίνονται σχεδόν αμέσως αντιληπτά συγκαταλέγονται τα εξής :
- η ταχυκαρδία υποχωρεί
- η αρτηριακή πίεση επανέρχεται σε κανονικά επίπεδα
- τα επίπεδα του CO μειώνονται
- η ποσότητα του οξυγόνου στο αίμα επανέρχεται σε κανονικά επίπεδα
- η όσφρηση και η γεύση βελτιώνονται
- το ενδεχόμενο καρδιακή προσβολής μειώνεται
- η απόχρεμψη και ο βήχας βελτιώνονται σε σημαντικό βαθμό
Τα μακροπρόθεσμα οφέλη από τη διακοπή καπνίσματος είναι τα ακόλουθα :
- Με την πάροδο ενός έτους το ενδεχόμενο καρδιακής προσβολής μειώνεται σε ποσοστό της τάξεως του 50%
- Με την πάροδο πέντε ετών ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου είναι όμοιος με εκείνον που διατρέχουν οι μη καπνιστές
- Έπειτα από μία δεκαετία η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου είναι ίδια με εκείνη των μη καπνιστών
Διακοπή καπνίσματος : Φαρμακευτική προσέγγιση
Επειδή όπως προαναφέρθηκε η νικοτίνη είναι μια ιδιαίτερα εθιστική ουσία, τουλάχιστον για το πρώτο διάστημα κάποιοι καπνιστές ακολουθούν θεραπεία με υποκατάστατα νικοτίνης ενώ κάποιοι άλλοι προτιμούν να λάβουν φαρμακευτική αγωγή.
Διακοπή καπνίσματος με υποκατάστατα νικοτίνης
Η διακοπή καπνίσματος με υποκατάστατα νικοτίνης περιλαμβάνει υποκατάστατα με τη μορφή τσίχλας, παστίλιας ή αυτοκόλλητου, ρινικά σπρέι, εισπνεόμενα σκευάσματα αλλά και υπογλώσσια δισκία. Η συνήθης ημερήσια δόση κατά το αρχικό διάστημα είναι 15 mg. Η δόση μειώνεται με την πάροδο των τριών πρώτων εβδομάδων και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει η θεραπεία αυτή να συνεχιστεί για διάστημα μεγαλύτερο των οκτώ εβδομάδων.
Διακοπή καπνίσματος με φάρμακα που δρουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα
Τα δύο πιο συχνά χρησιμοποιούμενα φαρμακευτικά σκευάσματα για τη διακοπή καπνίσματος είναι το βουπροπιόνη και η βαρενικλίνη. Η βουπροπιόνη είναι μία ουσία με ήπιες αντικαταθλιπτικές ιδιότητες που προκαλεί αποστροφή στο τσιγάρο και συγχρόνως μειώνει τα στερητικά συμπτώματα που προκαλεί η νικοτίνη.
Η βαρενικλίνη είναι ουσία που επηρεάζει τους υποδοχείς του εγκεφάλου που σχετίζονται με την πρόσληψη της νικοτίνης. Επισημαίνεται πως και τα δύο αυτά φαρμακευτικά σκευάσματα θα πρέπει να λαμβάνονται μόνο κατόπιν ιατρικής συνταγής και πάντοτε υπό ιατρική επίβλεψη.
Διακοπή καπνίσματος και παρενέργειες
Όπως με κάθε φαρμακευτικό σκεύασμα έτσι και με τα προαναφερθέντα είναι πιθανό να προκύψουν ορισμένες παρενέργειες ήπιας έντασης όπως :
- κεφαλαλγία
- ζάλη
- ναυτία
- επιγαστραλγία
Τα υποκατάστατα νικοτίνης δεν επιφέρουν καμία απολύτως παρενέργεια.
Διακοπή καπνίσματος με τη χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου
Το τελευταίο διάστημα πολλοί καπνιστές επιλέγουν το ηλεκτρονικό τσιγάρο ως το εναλλακτικό μέσο που θα τους βοηθήσει να διακόψουν το κάπνισμα. Όμως εύλογα ανακύπτει το ερώτημα κατά πόσο μπορεί να θεωρηθεί ασφαλής η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει παρατηρείται πως η συγκέντρωση των τοξικών ουσιών που υπάρχουν στο συμβατικό τσιγάρο είναι μειωμένη στα προϊόντα άτμισης που χρησιμοποιούνται στο ηλεκτρονικό. Ωστόσο στο ηλεκτρονικό τσιγάρο περιέχονται επιπλέον αρωματικοί παράγοντες που ενδέχεται μακροπρόθεσμα να προκαλούν ερεθισμό στους αεραγωγούς των πνευμόνων, ενώ υπάρχει μεγάλος κίνδυνος εξάρτησης.